Βράσε ρίγανη

 

Όταν ακούς τη λέξη ρίγανη, τι σου έρχεται στο μυαλό; Σου έρχεται κάποια εικόνα, κάποια έννοια ή κάποια μυρωδιά; Ήπιες ποτέ αφέψημα ρίγανης; Μπορείς να αναγνωρίσεις τη ρίγανη στο βουνό, εκεί όπου φύεται ανάμεσα σε άλλα βότανα; Θα έπινες ένα φλιτζάνι ρίγανη αντί να πάρεις χάπια για τη διάρροια; Ποια Ελληνική συνταγή πιστεύεις πως δε θα ήταν ολοκληρωμένη αν δεν είχε ρίγανη; Πώς έλεγαν τη ρίγανη οι αρχαίοι Έλληνες; Πώς λέγεται η ρίγανη στα Αγγλικά; Στα Γαλλικά; Στα Γερμανικά; Στα Ιταλικά; Ξέρεις τι λέει ο σοφός λαός όταν βλέπει πως περιμένεις κάτι που μάλλον δεν πρόκειται να συμβεί; ... «Βράσε ρίγανη»... Αυτό λέει. Μπορείς να φανταστείς γιατί; Λες η ρίγανη να ηρεμεί το νευρικό σου σύστημα και να σε κάνει πιο υπομονετικό; Αλήθεια, ποιες είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες της ρίγανης και πώς επιδρά στον οργανισμό σου;   

Οι αρχαίοι Έλληνες, τη ρίγανη, την έλεγαν «ορίγανον», από το όρος+γάνος, επειδή αυτό το βότανο στόλιζε τα βουνά και τους έδινε αίγλη, τους έδινε λάμψη. Σήμερα, οι Άγγλοι και οι Γερμανοί, τη ρίγανη, τη λένε oregano. Οι Ιταλοί, τη λένε origano. Οι Γάλλοι, τη λένε origan. Και σε ρωτάω, εμείς, γιατί τη λέμε ρίγανη; Γιατί ξεφορτωθήκαμε το όμικρον; Τι δε μας άρεσε σ’ αυτό; Ναι, ξέρω τι θα μου πεις. Πως δεν ήταν και τόσο φοβερό που αφαιρέσαμε ένα τόσο δα ο, μικρόν. Κι όμως ήταν. Αφαιρώντας ένα τόσο δα, ο, μικρόν, αφανίζεις όλα τα Ελληνικά βουνά στα οποία φύεται η ρίγανη. Χωρίς το όμικρον, δεν αντιλαμβάνεσαι πως πρόκειται για το πιο λαμπρό βότανο των Ελληνικών βουνών. Όχι, δεν ήταν καθόλου τυχαίο το όμικρον, γιατί ήταν το ο του όρους.

Ευτυχώς, αυτό το βότανο, όπως κι αν το πεις, είναι πάντα το στολίδι του βουνού και σε κερδίζει με το χαρακτηριστικό του άρωμα. Στην Ελλάδα, η ρίγανη δεν είναι δυσεύρετη και δεν κοστίζει ακριβά. Είναι ένα μάλλον ταπεινό βότανο που δεν επιδεικνύεται όπως το τζίνσενγκ, το γκουαρανά ή το γκίνγκο μπιλόμπα, παρά το γεγονός ότι έχει ιδιότητές που θα της ζήλευε οποιοδήποτε δυσεύρετο, πανάκριβο και πολλά υποσχόμενο βότανο. Η ρίγανη μπορεί να θεραπεύει σχεδόν τα πάντα. Αυτό έκανε άλλωστε στις προ-φαρμάκων εποχές. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η ρίγανη επούλωσε πληγές, θεράπευσε δηλητηριάσεις, σπασμούς, ρευματισμούς, φλεγμονές, οιδήματα, διάρροιες, δερματικές παθήσεις, κρυολογήματα, πονόδοντους και πολλά πολλά άλλα.

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η ρίγανη χρησιμοποιήθηκε και για τη συντήρηση τροφίμων. Μάλιστα, σε περιόδους πείνας και μεγάλης ανέχειας, όταν κάποιο τρόφιμο ήταν αδύνατο να καταναλωθεί επειδή είχε μπαγιατέψει ή χαλάσει, ο σοφός λαός έλεγε, «βάλ’ του ρίγανη». Επειδή τότε, θα το κατανάλωνες άφοβα, χωρίς να πάθαινες κάτι. Βλέπεις, η ρίγανη δρα προστατευτικά σε περίπτωση πιθανής δηλητηρίασης. Αν και η ρήση δε χάθηκε στο χρόνο, σήμερα, που ζούμε στον καιρό της υπερκατανάλωσης, τη χρησιμοποιούμε μόνο μεταφορικά, για κάτι που δε διορθώνεται ή που χάλασε. Τώρα, όταν λέμε για κάτι, «βάλ’ του ρίγανη», το λέμε μόνο ειρωνικά και εννοούμε απλώς ότι είναι για πέταμα. Η ύπαρξη όμως αυτής της ρήσης, αποδεικνύει πόσο σημαντική ήταν η ρίγανη στο παρελθόν. Έτσι δεν είναι;  

Για τους αρχαίους Έλληνες, εκτός όλων των άλλων, ήταν σύμβολο χαράς, υγείας, τύχης και ευτυχίας. Πίστευαν δε, πως τους προστάτευε από κάθε κακό. Γι’ αυτό, φρόντιζαν να έχουν πάντα φρέσκια ρίγανη στα σπίτια τους ή και στο μαξιλάρι τους. Οι αρχαίοι Έλληνες αναγνώριζαν όχι μόνο τις φαρμακευτικές αλλά και τις ενεργειακές ιδιότητες της ρίγανης. Εμείς, σήμερα, τι αναγνωρίζουμε στη ρίγανη; Τι πιστεύουμε πως είναι η ρίγανη; Ένα κοινό καρύκευμα νομίζουμε πως είναι, ένα βότανο της σειράς, που το προσθέτουμε προαιρετικά σε κάποιες συνταγές.

Νομίζουμε πως η ρίγανη απλώς στολίζει την Ελληνική, χωριάτικη σαλάτα και τον Κρητικό ντάκο και απλώς αρωματίζει τις κόκκινες σάλτσες. Σωστά; Η χωριάτικη σαλάτα και ο Κρητικός ντάκος εννοείται πως επιβάλλεται να έχουν λίγη τριμμένη φρέσκια ρίγανη, αλλά όχι μόνο για ομορφιά. Και οι κόκκινες σάλτσες χρειάζονται τη ρίγανη, αλλά όχι μόνο για να αρωματιστούν. Η ρίγανη προσδίδει και τις θεραπευτικές της ιδιότητες, τόσο στη σαλάτα, όσο και στον Κρητικό ντάκο και στις κόκκινες σάλτσες, είτε το αντιλαμβάνεσαι, είτε όχι.

Η ρίγανη, περισσότερο απ’ όλα, αγαπάει τη ντομάτα. Ταιριάζει όμως και σχεδόν με όλα τα κρέατα και τα ψάρια. Δεν τους χαρίζει μόνο ένα βαθύ, ονειρεμένο άρωμα, αλλά αποτρέπει και μία πιθανή δηλητηρίαση από αυτά. Η ρίγανη μπορεί να μεταμορφώσει και μια σκέτη βραστή πατάτα ή ένα σκέτο βραστό αβγό. Αρκεί λίγο ελαιόλαδο, χυμός λεμονιού και λίγη φρέσκια ρίγανη για να έχεις ένα πλήρες, θεραπευτικό γεύμα και οπωσδήποτε ένα ζηλευτό, γκουρμέ πιάτο. Η ρίγανη μεταμορφώνει ακόμα και τα νερόβραστα κολοκύθια. Θα σου θυμίσω άλλη μία ρήση. Είναι κάτι που λες όταν θεωρείς κάτι αδιάφορο ή ασήμαντο. Πφ, κολοκύθια. Αυτό δε λες;

Και ο σοφός λαός τι σου απαντάει τότε; Όχι σκέτα κολοκύθια - κολοκύθια με τη ρίγανη! Σου λέει δηλαδή πως η ρίγανη μπορεί να μετατρέψει οτιδήποτε γευστικά αδιάφορο σε ενδιαφέρον. Είναι βέβαιο πως στη μαγειρική, μπορείς να δημιουργήσεις εξαιρετικά πιάτα με λίγα και απλά υλικά, αρκεί να έχεις φαντασία, να κάνεις σωστούς συνδυασμούς και να προσέχεις τις αναλογίες. Οι Ιταλοί, για παράδειγμα, φτιάχνουν υπέροχες μπρουσκέτες, απλώς αλείφοντας σκόρδο και βούτυρο σε λεπτές φετούλες ψωμιού, που τις πασπαλίζουν με λίγη ρίγανη, πριν τις φουρνίσουν για 10 με 15 λεπτά. Να άλλη μία απλή ιδέα για μία γκουρμέ δημιουργία, με πρωταγωνιστή τη ρίγανη, που μπορεί να κάνει τους γευστικούς κάλυκες της γλώσσας σου να πανηγυρίσουν.

Η ρίγανη χρησιμοποιείται σε πολλές κουζίνες. Είναι παγκοσμίως γνωστή, αν και φύεται μόνο στη Μεσόγειο και στην κεντρική Ασία, όπου καταφέρνει να αναπτύσσεται ακόμα και σε πολύ φτωχά, πετρώδη εδάφη. Ανθίζει δε, από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Όποιο βότανο καταφέρνει να ανθίζει σε πετρώδες έδαφος μέσα στο κατακαλόκαιρο, οπωσδήποτε γίνεται κρύας φύσης, λένε οι γιατροί της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής που ασχολούνται με τα βότανα. Λένε ακόμα πως ένα τέτοιο βότανο μπορεί να θεραπεύει την παθογόνο ζέστη. Πράγματι, αυτό συμβαίνει με άλλα βότανα, όχι όμως με τη ρίγανη. Η ρίγανη συμπεριφέρεται ανάλογα με τις ανάγκες κάθε οργανισμού. Δρα δηλαδή σαν ψυχρό βότανο, όταν υπάρχει παθογόνος ζέστη και σαν θερμό βότανο όταν υπάρχει συσσωρευμένο κρύο στον οργανισμό. Καταπληκτικό;

Έτσι, η ρίγανη μπορεί να σε ζεστάνει αν έχεις κρυολογήσει ή να σε ψύξει και να σου ρίξει τον πυρετό αν έχεις ένα βαρύ κρύωμα. Και δεν είναι μόνο αυτό το εκπληκτικό με τη ρίγανη. Εκπληκτικό είναι και το γεγονός ότι ενώ τα περισσότερα βότανα περνάνε μόνο από έναν ή δύο μεσημβρινούς του σώματος, η ρίγανη περνάει από το μεσημβρινό του σπλήνα, της καρδιάς, του συκωτιού, του νεφρού και της ουροδόχου κύστης και ξεμπλοκάρει όποιο μπλοκάρισμα υπάρχει σε αυτά τα κανάλια. Γι’ αυτό άλλωστε θεραπεύει ασθένειες που σχετίζονται με διαφορετικά όργανα του σώματος.

Εκπληκτικό είναι και το γεγονός πως μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια ακόμα και από μικρά παιδιά, ενώ άλλα, κυρίως πικρά βότανα, είναι ακατάλληλα για παιδιά. Το ότι η ρίγανη είναι πικρή και ταυτόχρονα αρωματική, την καθιστά πραγματικά ασυναγώνιστη. Η ρίγανη είναι και ένα από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά της φύσης. Μπορεί να προλάβει μία καρδιαγγειακή πάθηση, τη θρόμβωση και να συμβάλλει στην αντιγήρανση. Η ρίγανη μπορεί να θεραπεύσει και το έλκος του στομάχου. Μπορείς να τη χρησιμοποιείς και όταν έχεις ναυτίες, όταν κάνεις εμετό ή όταν δεν έχεις όρεξη για φαγητό. Η ρίγανη τονώνει και τα αναπαραγωγικά όργανα, καταπραΰνει τον πόνο από τις κράμπες κατά την έμμηνο ρύση, τον πόνο από τους σπασμούς της μήτρας και εξομαλύνει τον κύκλο σε περίπτωση καθυστέρησης της έμμηνου ρύσης.

Τη ρίγανη, μπορείς να τη χρησιμοποιείς και σε περίπτωση λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος. Καταπολεμά δε, τόσο τη διάρροια, όσο και τη δυσκοιλιότητα. Ακόμα, θεραπεύει το βήχα, τη βρογχίτιδα και οποιαδήποτε λοίμωξη του πνεύμονα. Βοηθά ακόμα και όταν έχεις πόνους στη μέση, αφού ξεμπλοκάρει το μεσημβρινό του νεφρού. Επιπλέον, μπορεί να ηρεμεί και το νου σου, όταν έχεις αϋπνίες ή όταν νιώθεις ανησυχία. Άρα, πράγματι, η ρίγανη ηρεμεί το νευρικό σου σύστημα και σε κάνει πιο υπομονετικό. Ίσως γι’ αυτό ο σοφός λαός, όταν σε βλέπει να περιμένεις κάτι που μάλλον δεν πρόκειται να συμβεί, σου λέει, «βράσε ρίγανη!». Μπορεί, βέβαια να στο λέει και για να κάνεις κάτι που θα σε ωφελήσει, αντί να περιμένεις ανώφελα κάτι που δεν πρόκειται να συμβεί.

Αξίζει να σου πω ακόμα πως οι γιατροί της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής λένε ότι το φυσικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται ένα βότανο, είναι καθοριστικό για τις ιδιότητές που αναπτύσσει. Φυσικό περιβάλλον για ένα βότανο δεν είναι μόνο το χώμα, αλλά και ο ήλιος, ο αέρας, η υγρασία της ατμόσφαιρας και το νερό. Αυτά, όταν είναι καλής ποιότητας, μπορούν να ενισχύσουν τις ιδιότητες των βοτάνων. Να γιατί, καλύτερη ρίγανη παγκοσμίως, ακόμα και για τους Κινέζους, θεωρείται η Ελληνική. Η Ελληνική ρίγανη έχει ένα μοναδικό άρωμα, τις πιο ισχυρές δραστικές ουσίες και τις πιο αξιοσημείωτες φαρμακευτικές ιδιότητες. Αυτό το γνωρίζουν ακόμα και οι Κινέζοι. Δεν είναι κρίμα εσύ να το αγνοείς;

ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΚΑΛΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Ακολούθησε τη συμβουλή του σοφού λαού και μην τρως νερόβραστα κολοκύθια - τρώγε κολοκύθια με τη ρίγανη. Άκου τη συμβουλή του σοφού λαού και πριν καταναλώσεις κάτι που ίσως έχει αρχίσει να χαλάει, βάλ’ του ρίγανη. Δώσε βάση στη συμβουλή του σοφού λαού και όταν περιμένεις κάτι που μάλλον δεν πρόκειται να συμβεί, βράσε ρίγανη...